Một số ý kiến cho rằng rằm tháng giêng bắt nguồn từ hoạt động của Phật Giáo, do vào ngày này chư Tăng tập trung để nghe Phật thuyết pháp, nên người theo đạo Phật dùng ngày rằm tháng giêng để tưởng nhớ và cúng dường chư Phật. Ngày rằm tháng Giêng ở Việt Nam ngày càng xa dần điển tích nguyên thủy và sinh hoạt của Trung Hoa mà hòa nhập vào sinh hoạt Phật Giáo. Dù kinh điển Phật không nói đến ngày rằm tháng giêng nhưng trong đại đa số dân chúng thì đây là dịp lên chùa lạy Phật, cúng sao giải hạn, ước nguyện điềm lành. Còn với Phật Tử thuần thành thì ngày rằm đầu năm mới để lễ bái chư Phật, Bồ-tát, cúng dường Tăng Ni. Mọi người thường phóng sanh, làm những việc phước thiện nhằm cầu nguyện cho gia đình, cho cộng đồng tha nhân, cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, chúng sanh an lạc. Với những người theo đạo Phật, thật ra rằm tháng giêng tuy không phải là lễ quan trọng của Phật Giáo so với rằm tháng tư (lễ Phật Đản) và rằm tháng bảy (lễ Vu Lan), nhưng trùng hợp với lễ Thượng Nguyên và tết Nguyên Tiêu trong dân gian. Cộng với không khí vui xuân còn đậm đà của ngày rằm đầu tiên cho năm mới, thời điểm thích hợp nhất để cầu nguyện an lành cho cả năm, cho nên giới Phật Tử cũng như dân chúng đi chùa lễ Phật rất đông đảo. Ngày rằm tháng Giêng các chùa thường tổ chức phóng sanh, cứu tế, chẩn bần Ngày rằm tháng Giêng các chùa thường tổ chức phóng sanh, cứu tế, chẩn bần Do tính chất hòa nhập lan tỏa như vậy nên đã từ rất lâu trong dân gian hình thành những câu tục ngữ, thành ngữ quen thuộc: Lễ Phật quanh năm không bằng rằm tháng riêng. Giỗ tết cả năm không bằng rằm tháng giêng. Rằm tháng giêng ai siêng nấy quải Rằm tháng bảy kẻ quải, người không. Rằm tháng mười mười người mười quải... Một điều thú vị nữa là trong trai kỳ của Phật Giáo, những tháng ăn chay của Tam Ngoạt Trai (Tam Nguyệt Trai, mỗi năm ăn chay 3 tháng) là các tháng giêng, tháng bảy và tháng mười âm lịch. Còn Nhất Nguyệt Trai ăn chay vào một trong các tháng giêng, tháng tư, tháng bảy hay tháng mười. Ngoài ra theo một số sách, tài liệu Phật Giáo Tiểu Thừa Theravada, có một số ý nghĩa và nghi thức liên quan đến ngày rằm tháng giêng như: ngày Pháp Bảo (với ngày Phật Bảo vào đại lễ Phật Đản rằm tháng tư và ngày Tăng Bảo trong lễ Kathina tháng mười). Còn có nngày đức Phật thuyết kinh Giải Thoát Giáo (Ovadapatimokkha) tại Thánh hội Tăng-già, ngày đức Phật thông báo giáo pháp đã được thiết lập vững vàng và ngài sẽ viên tịch trong ba tháng nữa; lễ thọ Đầu Đà; lễ dâng đăng (đèn) cúng Phật... Hiện nay vào ngày rằm tháng giêng, các chùa thường khai đàn Dược Sư, hội Hoa Đăng; tổ chức đại lễ cầu an hoặc khai kinh Dược Sư và Tăng chúng, Ni chúng cùng Đạo tràng Phật Tử bản tự tụng niệm từ ngày mùng chín đến ngày rằm cầu an cho thập phương bá tánh. Mọi người tổ chức phóng sanh, phóng đăng; cứu tế, chẩn bần; hồi hướng công đức để cầu nguyện cho phong điều vũ thuận, quốc thái dân an, thế giới hòa bình, chúng sanh an lạc. Bích Phượng