Một con người nếu không biết hiếu thảo đối với cha mẹ, thì khó mà làm ăn thành đạt được vì ơn nghĩa hai đấng sinh thành mình còn chối bỏ thử hỏi người đó có bao giờ sống tốt với tha nhân được không? Cha mẹ nuôi con biển hồ lai láng Con nuôi cha mẹ tính tháng tính ngày. Từ xưa nay có nhiều chuyện thật là trái ngang như vậy, rất hiếm có những người con nuôi dưỡng cha mẹ đầy đủ lo từ vật chất cho đến tinh thần. Vậy mà có người mới vừa nuôi cha mẹ một chút đã kể công đủ thứ hoặc tệ hại hơn tìm cách tránh né trách nhiệm bổn phận làm con. Thực tế trong cuộc sống con bỏ cha mẹ thì nhiều chứ ít có cha mẹ nào bỏ con. Đức phật của chúng ta là một người con đại hiếu, sau khi thành đạo Ngài đã dùng thần lực lên cõi trời Đao Lợi để hướng dẫn cho mẹ mà chỉ dạy pháp giác ngộ và giải thoát. Đến khi vua cha bệnh nặng ngài về khai thị để cha được chứng quả thánh và chính ngài đích thân gánh kim quan của cha đi thiêu mà làm gương cho nhân loại. Hình minh họa Trong các bản kinh ngài thường dạy các thiện nam tín nữ ngoài việc lo chăm sóc chu đáo về mọi mặt, khuyên cha mẹ quy y Tam bảo hoặc xuất gia tu hạnh giác ngộ và giải thoát, đây mới là người con đại hiếu. Biết ơn và đền ơn là giáo lý nền tảng của đạo Phật nên trong kinh nhân quả ba đời Phật dạy người Phật tử chân chánh trước tiên phải biết hiếu dưỡng cung kính đối với cha mẹ, sau đó rồi mới quý kinh tôn trọng Tam bảo, kế đến là bố thí cúng dường phóng sinh giúp người cứu vật và cuối cùng ăn chay làm lành lánh dữ. Một con người nếu không biết hiếu thảo đối với cha mẹ, thì khó mà làm ăn thành đạt được vì ơn nghĩa hai đấng sinh thành mình còn chối bỏ thử hỏi người đó có bao giờ sống tốt với tha nhân được không? Đối với cha mẹ mình mà ta còn làm ngơ không chút thương xót, không biết hiếu nghĩa, hiếu kính, hiếu hạnh, hiếu tâm. Một người như thế thì việc ác nào cũng có thể làm, thì thử hỏi làm sao mà họ tín kinh Tam bảo được. Nếu vậy thì làm sao họ có tâm giúp người cứu vật mà làm lành lánh dữ. Một con người không có những chất liệu trên nếu có sống chẳng giúp ích gì được cho ai, ngược lại còn làm tổn hại cho nhân loại. Biết ơn và đền ơn là giáo lý nền tảng của người Phật tử chân chánh, khi thọ ơn ai dù là một việc nhỏ cũng không bao giờ quên. Người thế gian gọi đó là người tốt, người sống có tình có nghĩa, ngược lại khi thọ ơn ai mà vờ làm lơ có khi còn đối xử tệ bạc với người ơn của mình nữa, thế gian gọi đó là kẻ tiểu nhân, là người vong ơn bội nghĩa. Vậy cuộc sống này biết ơn và đền ơn là nền tảng đạo đức sống của nhân loại, cho nên ơn nghĩa là cái gốc của đạo làm người. Con cái luôn hiếu kính với cha mẹ vì biết ơn mang nặng đẻ đau, sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, học trò quý kính thầy cô chăm chỉ học hành vì biết ơn thầy cô. Trong cuộc sống Phật thường nêu lên bốn ơn để khuyên nhủ và răn dạy mọi người, nhất là ơn cha mẹ thật là cao cả. Sự sống của chúng ta ai là người con hiếu kính thì ăn nên làm ra công thành danh toại, chứ ít khi có người con nào bất hiếu mà làm nên sự nghiệp. Đa số người con bất hiếu đều dính vào vòng tệ nạn xã hội, cha mẹ mình mà còn không biết ơn nghĩa, thử hỏi làm sao mở rộng tấm lòng giúp đỡ người khác. Do đó người con bất hiếu luôn thất bại trong cuộc sống, mà thường xuyên bị cạm bẫy cuộc đời cuốn trôi nên sống trong đau khổ làm mê. Phật dạy niềm vui của bậc hiền Thánh là biết hiếu kính với cha mẹ, nhiều người không hiểu cứ nghĩ rằng cúng dường cho người tu là có phước, nên nghe đồn ở đâu có linh ứng một chút thì đùng đùng kéo đến để cúng dường bỏ mặc cha mẹ mình ở nhà chịu khổ sở thiếu thốn, tu như vậy là đi ngược lại lời Phật dạy. Trên đời này ai còn đủ mẹ cha là một điều thật hạnh phúc lớn lao, vì ta còn có cơ hội báo hiếu chăm lo phần vật chất lẫn tinh thần, giúp cha mẹ an vui trong tuổi già nhờ biết quy hướng Tam bảo. Người con hiếu trước tiên phải biết vâng lời và kính trọng cha mẹ cho nên ca dao có câu: “cá không ăn muối cá ươn, con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Do đó, thương cha mến mẹ con làm, không sợ tốn kém không nề gian nan. Công cha nghĩa mẹ khó đền, vào thưa ra hỏi mới là đạo con. Biết quan tâm lo lắng giúp đỡ để cho cha mẹ được an vui và một lòng tôn kính quý trọng. Kinh Bổn sự Phật dạy: Giả sử có một người nào một vai cõng cha, một vai cõng mẹ, suốt đời không bao giờ dừng nghỉ, lại còn cung cấp cho cha mẹ đầy đủ các thức ăn, vật dụng thuốc thang đến trăm ngàn kiếp cũng không thể trả hết công ơn của cha mẹ. Còn nếu, khuyên cha mẹ biết quy y Tam bảo giữ gìn năm điều đạo đức không làm tổn hại cho tất cả chúng sinh, đó là cách báo hiếu cao cả nhất vì giúp cho cha mẹ sống an vui hạnh phúc ngay tại đây và bây giờ. Trước đó người dưỡng nuôi thái tử là dì mẫu muốn xuất gia để sống đời giải thoát, đã xin Phật nhiều lần mà không được chấp nhận. Ngài A Nan mới nhắc lại công ơn nuôi dưỡng thì Phật mới nói rằng, ta đã hướng dẫn cho dì mẫu quy y Tam bảo giữ năm giới cấm, tu mười điều lành như thế là đã trả ơn cho dì mẫu rồi. Nhưng cuối cùng Phật mới cho xuất gia sau nhiều lần khuyến dạy giữ tám điều tôn kính chư Tăng. Xã hội Ấn Độ lúc bấy giờ phân chia giai cấp thống trị và nô lệ, người nữ không có quyền tham dự vào công việc xã hội, huống hồ là tham gia vào sự tu học của bậc hiền thánh. Và cuối cùng khuyên cha mẹ được xuất gia, đó mới là người con đại hiếu, cha mẹ biết tu hành để chuyển hóa nỗi khổ niềm đau thành an vui hạnh phúc. Hôm nay nhân nghĩ đến công khó nhọc của mẹ suốt một đời vì con trẻ, con có chút lòng thành nguyện cầu hồng ân Tam bảo luôn gia hộ cho mẹ ở đời sống kế tiếp cùng tất cả chúng sinh luôn sống với nhau bằng trái tim yêu thương và hiểu biết. Sưu tầm